قوانین و مقررات
آیین نامه حمل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعالیت وتعطیلی مؤسسات
حمل ونقل جاده‌ای
1378.08.05 – .33752ت 20040 هـ ـ 1378.09.06 – 218
&وزارت راه وترابری – وزارت کشور
&راه و ترابری ـ وزارتخانه‌ها
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1378.8.5 بنابه پیشنهاد شماره 6316.11 مورخ 1377.5.5
وزارت راه وترابری وبه استناد ماده(14) اصلاحی قانون‌رسیدگی به تخلفات واخذ جرایم
رانندگی -مصوب 1376 – آیین نامه حمل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعالیت وتعطیلی
مؤسسات حمل ونقل‌جاده‌ای رابه شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه حمل بار ومسافر و مدت لغو پروانه فعالیت و تعطیلی مؤسسات حمل ونقل
جاده‌ای
ماده 1 – شرکتهاومؤسسات حمل ونقل جاده‌ای موظف‌اند علاوه بر رعایت شرایط وضوابط
تأسیس وبهره برداری ،مصوب شورای عالی هماهنگی‌ترابری کشور ،پس از دریافت پروانه
فعالیت موارد ذیل رارعایت کنند:
الف – کلیه شرایط وضوابط مربوط به تأسیسات تجهیزات مورد نیاز و درصورت استقرار
درپایانه ،تمدید بموقع قرارداد بهره برداری ؛
ب – اقدام لازم جهت تمدید پروانه فعالیت بر اساس ضوابط تأسیس و بهره برداری ؛
ج – رعایت محدوده جغرافیایی محل فعالیت بر اساس ضوابط تأسیس و بهره برداری .
ماده 2 -شرکتها ومؤسسات حمل ونقل جاده‌ای بایستی دارای پروانه فعالیت مجاز و
معتبر از سازمان حمل ونقل وپایانه‌های کشور باشند،در غیر این‌صورت نیروی انتظامی
با اعلام سازمان مذکور از ادامه فعالیت آنها جلوگیری خواهد نمود.
ماده3 – شرکتها و مؤسسات حمل ونقل جاده‌ای باید رانندگان وسایط نقلیه مربوط را
ملزم به داشتن مدارک زیر کنند و از تحویل مسافر و بار نامه و‌صورت وضعیت مسافری
جهت وسایط نقلیه‌ای که رانندگان آن فاقد مدارک مزبور باشند، خودداری نمایند:
الف – گواهینامه بیمه اجباری شخص ثالث ؛
ب -کارت شناسایی عکس دار راننده که از طرف سازمان حمل ونقل و پایانه‌های کشور
تهیه و تنظیم می‌شود؛
ج – کارت وابستگی وسیله نقلیه به یکی از مؤسسات و شرکتهای حمل و نقل بار و مسافر ؛
د – گواهینامه رانندگی متناسب ؛
ه – کارت صحت و سلامت جسمی و روحی از مراجع ذی ربط.
ماده 4 – شرکتها و مؤسسات حمل و نقل جاده‌ای باید از دادن مسافر و تحویل بار و
دور بارنامه و صورت وضعیت مسافری جهت وسایط نقلیه‌ای که به‌وسایل ایمنی زیر مجهز
نباشند، خودداری نمایند:
الف – جعبه کمکهای اولیه درمانی ؛
ب – علایم ایمنی مورد نیاز از جمله مثلث شبرنگ ؛
ج – کارت معاینه فنی ؛
د – کپسول آتش نشانی ؛
ه – دستگاه سنجش سرعت و زمان (تاخوگراف) بدون نقص فنی ؛
و – زنجیر چرخ در موارد لزوم ؛
ز – لاستیکهای آجدار قابل قبول .
تبصره – به کارگیری وسایط نقلیه که کارت آنان با وضعیت فعلی مغایرت دارد، ممنوع
است .
ماده 5 – شرکتها و مؤسسات حمل و نقل جاده‌ای باید فقط جهت وسایط نقلیه‌ای، بارنامه
یا صورت وضعیت مسافری صادر نمایند که از هر حیث سالم‌باشند و هیچگونه نقص فنی در
سیستم ترمزها، سیستم فرمان، سیستم اتصال در مورد تریلیها، سیستم روشنایی ، بوق،
برف پاک کن و وسایل گرمایشی‌مناسب باشند .
و باید فردی را به عنوان مدیر یا مسؤول فنی تعیین نمایند تا قبل از حرکت ، وسیله
نقلیه را معاینه و قابلیت آ ن را برای سفر پیش بینی نماید.
تبصره1 – شرکتها و مؤسسات حمل و نقل موضوع این آیین نامه باید فردی را به عنوان
مدیر یا مسؤول فنی تعیین نمایند تا قبل از حرکت وسیله نقلیه را‌معاینه و قابلیت آن
را برای سفر پیش بینی نماید.
تبصره 2 – به کار گرفتن لاستیکهای بزرگتر از حد استاندارد کارخانه سازنده
دراتوبوسهای مسافری که باعث افزایش سرعت وسیله نقلیه و عدم ثبت آن‌در دستگاه سرعت
سنج می‌شود، ممنوع است .
ماده 6 – هرگاه تصادف وسیله نقلیه عمومی حامل کالا یا مسافر در طول مسیر مبدأ-
مقصد منجر به قتل یا جرحی شود که ناشی از تقصیر راننده وسیله‌نقلیه یا به کار
گرفتن راننده فاقد صلاحیت یا عدم مهار مناسب محموله و یا وجود نقص فنی مستمر در
وسیله نقلیه باشد، شرکت یا مؤسسه حمل و نقل‌صادر کننده بارنامه یا صورت وضعیت،
مسؤول و مشمول مقررات این آیین نامه می‌باشد.
ماده 7 – رانندگی اتوبوس و مینی بوس بیش از هشت ساعت در یک شبانه روزبرای
هرراننده ممنوع است . شرکتها و مؤسسات حمل ونقل مسافر‌مکلفند برای مسافرتهایی که
مستلزم بیش از هشت ساعت رانندگی با سرعت مجاز در یک شبانه روز است، راننده کمکی
پیش بینی نمایند .
ماده 8 – حمل مواد محترقه و منفجره ،جنازه، احشام، مواد فاسد شدنی و اشیایی که
مخل آسایش مسافران یا منافی نظافت و بهداشت عمومی‌می‌باشد، با وسایط نقلیه
مسافربری ممنوع است. شرکتها و مؤسسات حمل و نقل مسافر باید در صورت وضعیت مسافری
جهت وسایل نقلیه‌مسافربری، این نکات را رعایت نمایند و در صورت تخلف، مشمول مقررات
این آیین نامه می باشند.
ماده 9 – شرکتها و مؤسسات حمل و نقل مسافربری مکلف به رعایت ضوابط وزارت راه و
ترابری، مربوط به حمل و نقل مسافر در مورد نرخهای‌مصوب، نحوه صدور بلیط، سرویس
دهی، سوار و پیاده نمودن مسافر و چگونگی حرکت و توقف وسیله نقلیه می‌باشند و در
صورت تخلف مشمول‌این آیین نامه خواهند بود.
ماده 10 -اخذ هر گونه وجهی توسط شرکتها و مؤسسات حمل و نقل غیر از حق کمیسیون
(کارمزدی )و کرایه حمل حسب مورد، از بلیط، صورت‌وضعیت مسافری و بارنامه از
رانندگان مسافران و صاحبان کالا ممنوع است .
ماده 11 – شرکتها و مؤسسات حمل و نقل کالا مکلفند شرایط عمومی حمل کالا و ضوابط
حمل مواد خطرناک مصوب شورای عالی هماهنگی ترابری‌کشور و مقررات وزارت راه و ترابری
در مورد حمل بار در راههای کشور و نحوه جابجایی کالاهای خارج از ابعاد استاندارد
حمل و نقل (محمولات ویژه‌یا ترافیکی )را دقیقاً رعایت نمایند و در صورت تخلف
مشمول مقررات این آیین نامه می‌باشند.
ماده 12- رسیدگی به تخلفات شرکتها و مؤسسات حمل ونقل جاده‌ای درخصوص عدم رعایت
مفاد و شرایط این آیین نامه بر عهده کمیسیونی مرکب از(سه) نفر از افراد ذی صلاح
به انتخاب رییس سازمان است .
ماده 13 – در صورت وقوع تخلف و عدم رعایت مقررات،توسط کمیسیون موضوع ماده (12)،
بر اساس اسناد و مدارک مربوط و در صورت لزوم با‌دعوت از مدیر شرکت یا مؤسسه حمل و
نقل ذی ربط و با توجه به اهمیت تخلف به ویژه تأثیر آن در وقوع سوانح و تصادفات
رانندگی و ملاحظه عمد یا‌قصور و تکرار دفعات تخلف، شرکت یا مؤسسه حمل و نقل متخلف،
براساس نوع تخلف، به تناسب به مجازاتهایی از یک ماه تا یک سال محکوم‌می‌شوند.
تبصره 1 – در صورت تکرار تخلف،پروانه فعالیت مؤسسه متخلف به صورت دایم لغو خواهد
شد.
تبصره 2 – پس از لغو پروانه فعالیت ،نیروی انتظامی موظف است با اعلام سازمان
مذکور نسبت به تعطیلی مؤسسه یا شرکت حمل و نقل متخلف در‌مدت لغو پروانه فعالیت و
یا به صورت دایم (در صورت لغو دایم )اقدام نماید.
ماده 14 -به منظور کشف تخلفات و تهیه گزارش لازم در مورد عدم رعایت مقررات این
آیین نامه توسط شرکتها و مؤسسات حمل و نقل .
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور